طرح نو پیرامونی حرم برای روز های شلوغ چه برنامه ای دارد؟ ، 50 درصد اقامتگاه ها در اختیار زائران اقشار میانه و پایین تر - وبلاگ عینک آفتابی شیک

به گزارش وبلاگ عینک آفتابی شیک، مشهد در نوروز سال جاری که مصادف با کاهش شیوع کرونا بود، میزبانی بیش از 8 و نیم میلیون زائر را به عهده گرفت؛ درحالیکه آنچه در بافت پیرامونی حرم مطهر به عنوان میراث طرح های پیشین به جای مانده، همه زائران را به رسمیت نمی شناخت.

گروه استان های وبلاگ عینک آفتابی شیک، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * نوروز سال جاری مشهد بیش از 8 و نیم میلیون زائر را میزبانی کرد. این آمار را استانداری خراسان رضوی اعلام نموده است. در واقع پس از دو سال از شیوه کرونا که باعث شده بود حجم سفر به مشهد کاهش یابد، پیش بینی مسئولان هم از حضور 10 میلیون نفر زائر در مشهد بود و باوجود اینکه همه امکانات شهری و اقامتی برای حضور زائران آماده بود، ارائه خدمات به زائران با مشکلاتی روبرو شد.

در روز های ابتدایی سال تازه، ویدئو هایی از طرف مردم در شبکه های اجتماعی منتشر شد که نشان می داد زائران در خودروی خود شب را به صبح می رسانند. برپایی چادر هم که در دو سال گذشته در پارک ها ممنوع شده بود، سال جاری دوباره صورت گرفت. مردم به صورت خودجوش آدرس حسینیه ها و مساجد محل یا منازل خود را به زائران اعلام کردند تا شب را حداقل در خودرو سپری ننمایند. چند رواق حرم مطهر هم برای استراحت زائران در نظر گرفته شد با این حال به نظر می رسد حل این مساله چند ساله، راه چاره های بهتری هم دارد.

حریم رضوی یا بازار کالاهای لوکس؟

طرح های پیشین بافت اطراف حرم بر ساخت و ساز پاساژ ها و هتل های بزرگ و لوکس تأکید داشتند و چهره این روز های پیرامون حرم را ساختمان های بلند تشکیل می دهند. به طوری که گنبد در لابه لای ساختمان های بلندمرتبه گم شده و وقتی وارد این منطقه شهری مشهد می شوید، گویی وارد یک محدوده تجاری تفریحی شده اید.

با این حال بعضی هواداران طرح های پیشین سال جاری گفته بودند که اگر آن طرح ها ادامه می یافت و تکمیل می شد، ساماندهی به امور زائران در ایام شلوغی مشهد ساده تر بود. اما به این نظر نقد هایی را می توان وارد کرد.

صالح شریفی، مدیر دفتر طرح حریم رضوی، معتقد است که صحت سنجی این اظهارات می تواند با آنالیز اقدامات چند دهه اخیر صورت گیرد.

سفر به مشهد؛ کالای لوکس در سبد خانوارها

او به خبرنگار ما می گوید: حدود نیمی از زائران حرم مطهر امام رضا (ع) اقشار میانه رو به پایین هستند. یعنی 49 درصد زائران را اقشار دهک اول تا ششم درآمدی تشکیل می دهند درحالیکه آنچه طی 25 سال گذشته در بافت پیرامونی حرم مطهر احداث شده، برای تنها 10 درصد از این دسته از زائران قابل استفاده است.

شریفی شرح می دهد: این فرایند یعنی ما زیارت را تبدیل به یک امر لوکس نموده ایم، هزینه های زیارت را بالا برده ایم و آنچه که طی سالیان دراز به عنوان حج فقرا شناخته می شد، به یک اتفاق پرهزینه تبدیل شده است.

او در ادامه این مصاحبه مساله گران شدن زیارت را با آمار دیگری هم آنالیز می نماید و می گوید: به طور میانگین بین خانوار های ایرانی، هر خانواده برای سفر به مشهد و سه شب اسکان در یک هتل سه ستاره به بالا، ضروری است که 17 ال سهم اقامت از سبد هزینه سفر سالانه خود را پس انداز کند. این عدد برای میانگین خانواده شهری 14 سال و برای یک خانواده روستایی 21 سال است. اما آیا خانوار شهری یا روستایی 14 یا 21 سال برای سفر به مشهد صبر می نماید؟ سفر زیارتی به مشهد اتفاق می افتد، اما کیفیت سکونت و سفر پایین می آید.

گونه های اسکان زائر در طرح تازه

مدیر دفتر طرح حریم رضوی ادامه می دهد: در واقع کیفیت سفر به مشهد کاهش می یابد تا خانواده ایرانی بتواند هزینه هایی را که برای زیارت به مردم تحمیل نموده ایم، پرداخت کند. به همین علت زائر امام رضا (ع) ترجیح می دهد در فضا های غیررسمی اسکان پیدا کند و به چادر خوابی روی آورد؛ به ویژه در هوای سرد سال جاری که زائران زیادی مجبور شدند در چادر شب را به صبح برسانند.

او با اشاره به برنامه ریزی های طرح تازه بافت اطراف حرم برای حل این معضل 25 ساله، شرح می دهد: سه کاربری اقامت به جای یک گونه اقامت را در طرح تازه درنظر گرفته ایم. هم کاربری مسکونی خانه مسافر را داریم که بازنمایی از الگوی سابق و تاریخی ارتباط بین مجاور و زائر است. مجاوران حرم مطهر می توانند یک واحد مسکونی خود را در اختیار زائر امام رضا (ع) قرار دهد. گونه دیگر زائرسرا های مستقل یا وابسته به حسینیه ها و ... هم درنظر گرفته شده اند و البته گونه اقامتی گران تر که همچنان در طرح تازه هم به رسمیت شناخته شده است.

به گفته شریفی گونه اقامتی گران قیمت تر یعنی هتل ها، بیشتر مربوط به تعهداتی است که از طرح پیشین به جای مانده است. البته در طرح های قبلی نسبت اقامتگاه های گران قیمت نسبت به مقرون به صرفه قیمت 75 به 25 درصد بوده است. یعنی حدود سه چهارم ظرفیت اقامت برای قشر مرفه پیش بینی شده بوده، اما الان به نسبتی مساوی در اسکان رسیده ایم. البته این رقم می تواند با همکاری نهاد های حقیقی یا حقوقی سرمایه گذار در بافت به نفع اقشار میانه و کم برخوردار، متعادل تر گردد.

او تأکید می نماید: اگر در پی خدمت رسانی به زائران حرم مطهر هستیم و اگر می خواهیم همه زائران را به رسمیت بشناسیم، بستر حقوقی و قانونی برای اجرای آن فراهم شده است. زمینه برای تغییر رویکرد و رویه های اجرای فراهم شده و کافی است که نهاد های مختلف عمومی و خصوصی، سرمایه گذاران و نهاد های متولی عزم خود را برای این اصلاح رویه جزم نمایند.